ایران در تولید خرما جزو سه کشور برتر دنیا است. در این مقاله سعی شده است با ارائه توضیحات مختصری درباره دستگاه‌های سورتینگ خرما، قدمی در راستای پیشرفت فرآیندهای مربوط به بسته‌بندی خرما برداشته شود.
پس از برداشت خرما، محصول به جایگاه‌های مشخص‌شده برای سورت‌شدن و انجام بسته‌بندی منتقل می‌شود. مزیت روش‌های مدرن سورتینگ آن است که نه تنها سرعت انجام کار بالا می‌رود، بلکه دقت و کیفیت جداسازی محصولات نیز افزایش می‌یابد.
خرما در گروه میوه‌های حساس قرار می‌گیرد. به همین جهت انجام تمام مراحل از زمان چیدن تا بسته‌بندی باید به نحو احسن انجام گیرد؛ چرا که در کیفیت نهایی محصول بسته‌بندی شده تاثیر بسزایی دارد.
انواع مختلفی از میوه خرما وجود دارد. تفاوت‌های خرما در میزان شیرینی، رنگ، اندازه، شکل و رطوبت پوست و گوشت آن خلاصه می‌شود. وجود این تفاوت‌ها در انواع خرما به این معنا است که دستگاه‌های سورتینگ خرما باید با توجه به نیاز به طور اختصاصی برای هر یک از انواع خرما طراحی شوند.
مروزه پیشرفته‌ترین دستگاه‌های سورتینگ خرما در دنیا از تکنولوژی image processing استفاده می‌کنند. در این سیستم‌ها دوربین‌های بسیار قوی در یک ثانیه چندین عکس از هر خرمای در حال چرخش و حرکت بر روی نوارنقاله می‌گیرند که در نتیجه آن اطلاعات کافی راجع به تمام ویژگی‌های خرما ثبت می‌شود و در اختیار هوش مصنوعی قرار می‌گیرد تا با تجزیه سریع اطلاعات عملیات سورتینگ خرما بر اساس ویژگی‌های از پیش تعریف‌شده انجام شود.
مدل ساده‌تری از دستگاه‌های سورتینگ خرما وجود دارد که در آن محصولات تنها بر اساس اندازه درجه‌بندی می‌شوند.
لازم است بدانید که بر اساس نیاز تعریف‌شده از سوی تولیدکنندگان، دستگاه‌های سورتینگ خرما با قابلیت‌های مختلف قابل‌طراحی می‌باشند.
در ادامه نگاهی به مراحل کلی آماده‌سازی خرما می‌اندازیم. (لازم به ذکر است که این مراحل در دستگاه‌های مختلف سورتینگ خرما متغیر می‌باشند
مرحله اول: جداسازی دستی خرما
در مرحله اول، خرما بر روی نوارنقاله ریخته شده و کارگران به صورت چشمی در طول نوارنقاله به جداسازی خرماهای گندیده و له‌شده مشغول می‌شوند. انجام این مرحله در تمام سیستم‌های سورتینگ خرما از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است؛ چرا که خرماهای ناسالم باعث ایجاد چسبندگی شده که علاوه بر ایجاد مشکلات بهداشتی، ممکن است فرآیند جداسازی را نیز با مشکل مواجه کنند.
مرحله دوم: پاکسازی با برس خشک
در این مرحله برس‌های بسیار ظریف گرد وخاک، حشرات و آلودگی‌های سطحی را به آرامی از روی پوست خرما پاک می‌کنند.
مرحله سوم: شستن
شستن خرما علاوه بر تاثیر بر روی ظاهر خرما با ازبین‌بردن کامل آلودگی‌ها و ضدعفونی‌کردن، آن‌ها را آماده خوردن می‌کند.
مرحله پنجم: سورتینگ خرما
در این مرحله خرماها وارد دستگاه سورتینگ خرما می‌شوند که قادر است آن‌ها را بر اساس رنگ، شکل، رطوبت، اندازه، کیفیت پوست و وزن دسته‌بندی کند.
مرحله ششم: جمع‌آوری
کارگران در این مرحله خرماهای سورت‌شده را در بسته‌های موردنظر گذاشته (این کار می‌تواند توسط دستگاه نیز انجام شود) و پس از حصول اطمینان از وزن آن‌ها، آن‌ها را جهت بسته‌بندی به مرحله بعد می‌فرستند.
استفاده از دستگاه‌های توزین (weigher) در این مرحله بسیار رایج است چرا که فرآیند پرکردن بسته که اصولا مبتنی بر وزن است را آسان کرده و با دقت بیشتری انجام می‌دهند.
مرحله هفتم: بسته‌بندی
در مرحله آخر درب‌های بسته‌های آماده‌شده بسته شده و از عایق‌بودن بسته خرما اطمینان حاصل می‌شود. در صورت نیاز در این مرحله با تزریق اتمسفر اصلاح شده (MAP: Modified Atmosphere Packaging) به درون بسته‌های خرما، شیرینی و تازگی آن‌ها برای مدت طولانی‌تری محفوظ می‌ماند. سایر اطلاعات مربوط به بسته‌های خرما نیز می‌تواند در این مرحله بر روی بسته ثبت شود.
هسته‌گیری از جمله دیگر امکاناتی است که می‌تواند بر حسب نیاز در دستگاه‌های سورتینگ خرما تعبیه شود.
مهم‌ترین نکات هنگام انتخاب دستگاه سورتینگ مناسب، توجه به وزن و حجم، نوع خرما و بسته‌بندی موردنیاز است. همچنین جنس و نوع ساخت دستگاه باید امکان شستشوی مرتب آن را فراهم کند.
